Katalizator to jeden z droższych elementów całego układu wydechowego samochodu. Jest to element dość trwały, którego uszkodzenie nie występuje zbyt często. Czasem jednak w trakcie eksploatacji pojazdu katalizator zostaje zapchany. Jakie są objawy takiej awarii? Jak sobie z tym radzić?

• Co to jest katalizator?
• Jak działa katalizator w samochodzie?
• Jakie są objawy zapchanego katalizatora?
• Co należy zrobić, gdy katalizator jest zapchany?

Co to jest katalizator?

Katalizator to potoczna nazwa dla konwertera katalitycznego. Jest to element układu wydechowego w samochodzie osobowym, dostawczym, ciężarowym lub autobusie. Położony jest on między tłumikiem a kolektorem wydechowym. Katalizator przypomina swoim wyglądem małych rozmiarów puszkę, która wypełniona jest kanalikami. Pełni on jednak w całym układzie wydechowym bardzo ważną funkcję.

Zadaniem katalizatora samochodowego jest zmniejszenie szkodliwości spalin wydostających się z układu wydechowego do atmosfery. Jego poprawne działanie jest bardzo ważne zarówno dla środowiska, jak i naszego zdrowia. Jego obecność w układzie regulowana jest prawnie. Każdy samochód musi spełniać określone normy „jakości” spalin. Uszkodzony bądź zapchany katalizator może powodować m.in. zauważalny spadek mocy pojazdu czy właśnie zwiększenie szkodliwości spalin.

Jak działa katalizator w samochodzie?

Katalizatory samochodowe przypominają swoim wyglądem niewielkie puszki, wewnątrz których znajdują się liczne kanaliki. To właśnie owe kanaliki zawierają w sobie metale szlachetne, takie jak platyna, rod czy pallad. Metale te mają kontakt ze spalinami pochodzącymi z silnika. W wyniku reakcji chemicznej metali z gazami spalinowymi następuje redukcja składników toksycznych zawartych w spalinach.  Kiedy katalizator jest zapchany, nie działa poprawnie, a cały proces jest zakłócony. Wówczas praca silnika może zostać zakłócona. Następuje spadek mocy pojazdu, a do atmosfery dostaje się więcej toksycznych substancji i przekroczone zostają restrykcyjne normy emisji spalin obowiązujące na terenie UE.

Jakie objawy daje zapchany katalizator?

Zapchany katalizator to z pewnością nic dobrego. Jak jednak rozpoznać, że katalizator w Twoim samochodzie jest zapchany? Objawy będą się nieco różnić w przypadku samochodów napędzanych olejem napędowym od tych jeżdżących na benzynę. Zapchany katalizator będzie dawał wyraźniejsze objawy w dieslu niż w przypadku aut benzynowych. 

Najczęstszymi objawami zapchanego katalizatora będą:

• nierównomierna praca silnika na biegu jałowym;
• hałas dobiegający z podwozia;
• drgania auta;
• utrata dynamiki samochodu;
• podwyższone spalanie;
• zapalenie kontrolki „check engine”.

Objawy zapchanego katalizatora, szczególnie te związane z odczuwalnym spadkiem dynamiki auta, problemami z osiągnięciem pełnej mocy samochodu oraz zwiększonym spalaniem, spowodowane są tym, że spaliny, które trafiają do katalizatora – zostają w nim uwięzione. To wszystko powoduje zwiększenie ciśnienia zwrotnego, które blokuje prawidłową pracę silnika.  

Powyższe objawy zauważalne będą w szczególności w przypadku silników diesla. Samochody benzynowe mogą nie wykazywać zauważalnych objawów.

Zapchany katalizator – jakie są przyczyny?

Zapchany katalizator to „usterka” występująca zazwyczaj w starszych samochodach. W nowych modelach nie powinno występować zjawisko zapychania katalizatora. Konwerter katalityczny to urządzenia bardzo trwałe. Jeśli więc jest on odpowiednio użytkowany, powinien bez usterek wytrzymać przebieg do 200 tys. km. Dotyczy to jednak wyłącznie droższych, ale i trwalszych katalizatorów metalowych. Nieco inaczej sprawa ma się w przypadku katalizatorów ceramicznych.

Na usterki są narażone głównie starsze typy katalizatorów ceramicznych. Są one mniej odporne na zużycie mechaniczne. W katalizatorach ceramicznych uszkodzeniu, a dokładniej zużyciu ulega jego rdzeń. Ma to miejsce najczęściej przy nieprawidłowo wyregulowanej instalacji gazowej w samochodach napędzanych LPG. W takim przypadku spaliny osiągają wyższe temperatury, przez co nasz katalizator w dłuższej perspektywie może ulec uszkodzeniu. Warto więc kontrolować stan konwertera katalitycznego, obecnego w naszym aucie na gaz.

Katalizator może uleć uszkodzeniu także przy próbie odpalenia samochodu podczas holowania lub pchania. Wówczas paliwo może przedostać się do wnętrza katalizatora, gdzie zostanie spalone. Taka sama sytuacja – tzn. spalanie paliwa w katalizatorze – może nastąpić, gdy awarii ulegnie układ zapłonowy. Spalanie paliwa w katalizatorze powoduje nagły wzrost temperatury, co prowadzi do jego uszkodzenia.

Co należy zrobić, gdy się okaże, że katalizator w naszym aucie jest zapchany?

Katalizator to element układu wydechowego, który niestety nie należy do najtańszych. Nie oznacza to jednak, że możemy bezkarnie ignorować objawy występującej usterki. Z zapchanym katalizatorem nie powinno się jeździć. Dlaczego? Zapchany katalizator przede wszystkim ograniczy możliwości Twojego samochodu. Może okazać się wówczas, że w momencie, w którym będziesz potrzebować pełnej mocy Twojego silnika (np. podczas wyprzedzania), samochód nie spełni twoich wymagań, co z kolei może doprowadzić do wypadku.

Kiedy w swoim samochodzie zauważysz któryś z powyższych objawów, świadczących o zapchanym katalizatorze – udaj się do mechanika, aby potwierdzić swoje przypuszczenia i usunąć usterkę. Podobnie jak z chorobą u człowieka, nie należy bagatelizować objawów, ponieważ ignorowanie „choroby”, a w przypadku samochodu usterki, może spowodować jeszcze większe szkody i znacznie wyższych wydatków.

Usuwanie awarii katalizatora powinno nastąpić u mechanika lub w serwisie. Posiadając odpowiednie umiejętności, można także dokonać wymiany katalizatora samodzielnie. Uszkodzony katalizator należy wymienić na regenerowany lub nowy. Dość powszechną praktyką jest usunięcie uszkodzonego katalizatora i zastąpienie go modelem używanym lub jego imitacją – pustą obudową katalizatora. Taka praktyka jest jednak niedozwolona! Zużyty katalizator jest produktem przeznaczonym do utylizacji.

Potrzebujesz katalizatora do swojego auta? Skorzystaj z naszego formularza kontaktowego, a pomożemy dobrać odpowiedni model.